Carbon. Elke fietser heeft het er over. Maar wat is carbon, wanneer is het goed gemaakt en betrouwbaar? Wij lichten het als volgt toe:
- Wat stop je in de mal?
- Wie stopt het in de mal?
- Hoe zit het het totale proces er uit (productie, kwaliteitscontrole en de testfaciliteiten)?
1. Wat stop je in de mal?
Carbon bestaat koolstofvezels die gemengd zijn met een hars of polymeer (carbon prepeg). De koofstofvezels kunnen in de lengterichting (UD: Uni Directional) of in een geweven structuur worden gefabriceerd (soort van blokjestructuur, beter bekend als 3K, 6K 12K of Twill brake). UD wordt in de fietsindustrie veelal gebruikt voor frames en onderdelen. Voor bepaalde gedeeltes van onderdelen die het zwaarder te verduren hebben wordt 3K carbon gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan de balhoofd en de cranck van een frame of het spaakbed bij een carbon wiel.
Bij carbon is de zuiverheid van groot belang. De grootste producent ter wereld is Toray (Japan/Amerika). Dit bedrijf produceert zeer hoogwaardig carbon en alle merken die hun kwaliteit serieus nemen maken hier gebruik van (dus ook THOR). Er zijn een aantal Chinese carbon producenten die minder zuiver carbon produceren en sterk op prijs concurreren. Als prijs heel belangrijk is en kwaliteit minder, dan is de keuze snel gemaakt.
Helaas kun je vanaf de buitenkant niet zien of er sprake is van Toray carbon. Op de grote Chinese websites wordt soms beweerd dat er Toray is gebruikt, maar of dat daadwerkelijk klopt?
UD carbon is er in verschillende gradaties (low modulus en high modulus). Er is carbon wat de mogelijkheid heeft om iets flexibeler te zijn of juist niet. Voor het gewicht geldt: hoe meer lagen carbon, hoe zwaarder het product.
Toray T700 is het meest gebruikte carbon in de fietsindustrie. Tegenwoordig zie je steeds meer blends van Toray T700 en T800. T800 is een lichtere en stijvere carbonspecificatie. Je ziet soms ook Toray T1000 als gebruikt materiaal. 100% Toray T1000 is onlogisch. Een onderdeel wordt daarmee ontzettend duur en veel te stijf. Een blend van meerdere types is uiteraard wel mogelijk
Om onderdelen van carbon te produceren worden er stallen of gietijzeren mallen gebruikt. Deze mallen worden met een CNC machine geproduceerd. Een mal heeft niet het eeuwige leven, na x-duizend keer gebruikt te zijn dient deze vervangen te worden ivm slijtage.
2. Wie stopt het in de mal?
Wij bezoeken onze leveranciers in China en Taiwan gemiddeld 2-3 per jaar. Dit zijn allemaal zeer gerenommerde leveranciers met jarenlange ervaring. Persoonlijk contact is cruciaal in deze markt. Het geeft vertrouwen voor onze klanten, voor ons en voor de producent.
We bezoeken elke trip ook nieuwe producenten. Soms een openbaring maar soms ook een illusie armer. Wat als een paal boven water staat: de chineze markt (fietsindustrie maar ook de gehele economie) ontwikkelt zich als een dolle. Dus regelmatig dit land bezoeken is een verrijking voor je algemene kennis. Meer informatie kun je vinden in een artikel op onze Facebookpagina.
Het leeuwendeel van het fietscarbon komt dus gewoon uit China (blijven ademhalen!). Veel meer dan uit Taiwan. Dat er maar een handjevol producenten zijn is totale onzin. Er zijn een aantal hele grote, maar er zijn tientallen (zo niet honderden) kleine fabrieken die hun graantje mee pikken. En duizenden doorverkopers, die allemaal zeggen producent te zijn. Ga dat maar eens uitzoeken.
Zijn die dan slecht? Op zich niet, maar je kunt serieus vragen stellen als het gaat om stabiliteit en betrouwbaarheid. Het is ontzettend lastig om aan de buitenkant te zien of het carbon onderdeel aan de gestelde normen voldoet. En al die kleine fabrieken hebben geen testfaciliteiten. Testen is duur dus daar wordt op bezuinigd. En daar gaat het mis. De kaf van het koren scheiden vanuit Nederland is niet makkelijk.
3. Hoe zit het produktieproces, de nacontrole en de testfaciliteiten er uit?
Wij maken geen gebruik van leveranciers of tussenpersonen, wij laten onze onderdelen produceren bij gerenommeerde producenten. Die hebben allemaal overeenkomstigheden als het gaat om de produktiekwaliteit en produktstabiliteit, technische know how, nacontrole, finishing en testfaciliteiten. Deze zijn veelal vastgelegd in industienormen zoals ISO9001. Een voorbeeld: wanner onze carbon wielen uit de mal komen mag er geen grotere afwijking zijn dan 0,01 mm (hoogte en lateraal). Daarna zijn er nog 9 controlemomenten voordat het wiel uiteindelijk naar de finishing gaat. Voor het testen wordt veelal normen gebruikt die beschreven zijn door de UCI of de JIS. Voorbeelden van testen zijn droptests (valtesten), stiffness tests (stijfheidstesten) en fatique tests (vermoeidheidstesten).
